Euskadiko Administrazio Publikoak urrats erabakigarria eman du pertsonak ardatz dituen kudeaketa arinago eta modernoago batekin duen konpromisoan, Arintze eta Sinplifikazio Legearen arau-testua aurkeztuz. Arau honek EAEko sektore publikoaren eraldaketa digitalean eta modernizazioan sakontzen du, beharrezkoak ez diren kargak murriztuz eta herritarren eta Administrazioaren arteko harreman-esperientzia nabarmen hobetuz.
Eusko Jaurlaritzako Gobernantza, Administrazio Digital eta Autogobernuaren sailburu Maria Ubarretxenak, Arabako Foru Aldundiko Berdintasun, Euskara eta Gobernantzako diputatu Iñaki Gurtubai, Bizkaiko Foru Aldundiko Herri Administrazio eta Erakunde Harremanetarako diputatu Ager Izagirre, Gipuzkoako Foru Aldundiko Gobernantzako diputatu Irune Berasaluze eta Eudeleko ordezkari Erlantz Urrestirekin batera, Administrazioa Arintzeko eta Sinplifikatzeko Legearen aurrerapenak aurkeztu dituzte gaur prentsaurrekoan. Lege honek barne-prozesua hasi du, eta herritarrek parte hartzeko prozesu bat ere ireki da, gardentasunaren eta erantzukidetasunaren balioak indartzeko. Araua garatzeko, Gobernu Kontseiluak lege-aurreproiektua onartu beharko du, eta, ondoren, Eusko Legebiltzarrera bidaliko da.
Lehenengo testu hau Eusko Jaurlaritzak, Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako foru-aldundiek eta EUDELek egin dute elkarrekin, eta honi esker, zirriborroak irmotasun eta sendotasun tekniko handiagoa du. Eusko Jaurlaritzari dagokio araua aplikatzea. Bestalde, foru-aldundiek eta udalek, bere espirituarekin bat datozenak, beren eredu propioak garatuko dituzte, eremu honetan dituzten politiken eta estrategien arabera.
Legeak atariko titulua eta hiru titulu gehigarri ditu. Atariko tituluak legearen xedea, helburuak, printzipioak eta aplikazio-eremua zehazten ditu. I. tituluak herritarrentzako arreta, kanal anitzeko harremana eta Herritarren Karpeta bezalako tresnak arautzen ditu; II. tituluak administrazioa sinplifikatzeko, kargak murrizteko, prozedurak arintzeko eta ebaluazio-zikloa egiteko neurriak garatzen ditu; eta III. tituluak zehapen-araubidea ezartzen du, bereziki erantzukizunpeko adierazpenei eta aurretiazko komunikazioei dagokienez. Testua osatzeko, zenbait xedapen gehigarri, iragankor eta azken xedapen daude, ezarpen-plana eta hura indarrean jartzeko behar diren arau-egokitzapenak finkatzen dituztenak.
Paper gutxiago eta zerbitzu gehiago
Lege berria funtsezko ideia batetik abiatzen da: paper gutxiago eta zerbitzu gehiago. Arauak bermatuko du herritarrek behin bakarrik aurkeztu behar dituztela datuak edo dokumentuak; izan ere, Administrazioak bere esku duen edo elektronikoki lor dezakeen informazioa berrerabiliko du, betiere baimenarekin eta datuen erabateko babesarekin. Gainera, “bata bestetik” arau berritzailea txertatuko du, eta, horren arabera, administrazio-karga berri oro konpentsatu beharko da, beste baliokide bat ezabatuz, enplegatu publikoen artean burokrazia metatzea saihesteko.
Berritasun nagusien artean, nabarmentzekoa da Euskadiko Herritarren Karpeta. Gune digital bakarra da espedienteak kontsultatzeko, dokumentuak aurkezteko, baimenak kudeatzeko eta abisuak jasotzeko, eta, gainera, bizitzako uneen eta erabiltzaile-profilen arabera antolatuta dago. Administrazioak zerbitzu proaktiboak eskaini ahal izango ditu, eta herritarrek alerta pertsonalizatuak aktibatu ahal izango dituzte, eperik ez galtzeko.
Era berean, arauak izapide azkarragoak bultzatuko ditu, eta, horretarako, lehentasuna emango die erantzukizunpeko adierazpenei lizentziei baino; inprimaki sinpleagoak eta aldez aurretikoak erabiltzea sustatuko du; karga administratibo handia duten kolektiboek eskaerak masiboki aurkezteko aukera emango du, eta, ahal denean, erantzun automatizatuak gaituko ditu, gainbegiratuta. Prozedurek gehienez ere hiru hilabeteko epea izango dute, eta epea luzatu ahal izango da soilik legez eta interes orokorragatik, eta administrazio-isiltasuna positiboa izango da interesdunak hasitako prozeduretan, legezko salbuespenetan izan ezik.
Halaber, araudiaren sinpletasuna eta argitasuna indartuko dira, egungo esparrua eguneratuz eta Euskadi Europako estandar aurreratuenen ildoan kokatuz, ELGAren gobernu digitalaren ereduaren sei dimentsioak integratuz. Gainera, Legeak hobekuntzak egingo ditu Euskal Herriko Agintaritzaren Aldizkarian, hiperestekak eta zuzeneko sarbideak barne, eta barne-koordinazioa indartuko du, bikoiztasunak ezabatzeko eta izapideak bizkortzeko.
Hori guztia euskarazko eta gaztelaniazko kanal anitzeko arreta-ereduan sartzen da, aurretiko hitzorduarekin edo hitzordurik gabe. Eredu honek harreman digitala sustatzen du, pertsona bakoitzak Administrazioarekiko harremanak aukeratzeko duen eskubideari uko egin gabe. Horrela, Euskadik gobernantza publikoaren eredua sendotzen du, eta aurrera egiten du administrazio moderno, ulergarri eta pertsonengan zentratu baterantz, zeinak herritarren egunerokotasuna errazten baitu, ahaleginak murrizten baititu eta nabarmen hobetzen dituen zerbitzu publikoaren kalitatea eta eraginkortasuna.